ประชุมสัมมนาเชิงปฏิบัติการ เรื่อง การจัดทำแผนแม่บทการพัฒนาชุมชนบ้านปง (แผนชุมชน) จันทร์ที่ 27 มี.ค. 54 ที่สำนักงานฝ่ายป่าไม้ห้วยลาน..ศูนย์ฯลำปางได้รับเชิญให้ไปช่วยจัดกระบวนการ เพื่อทบทวนแผนชุมชนของบ้านปง หมู่ที่ 8 ตำบลห้วยลาน อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ เน้นในประเด็นการวางแผนพัฒนาเป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ โดยมีคณะอาจารย์จากมหาวิทยาลัยราชมงคลฯ เป็นเจ้าของเรื่อง..ตามโครงการยกระดับคุณภาพชีวิตหมู่บ้าน/ชุมชนแบบมีส่วนร่วมกระบวนการที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนดึงเอาความรู้ความคิดความเห็นออกมาจากกลุ่มแกนนำหมู่บ้าน..
1. สร้างความคุ้นเคย และหาข้อมูลชุมชน ด้วยการให้ช่วยกันวาดแผนผังหมู่บ้านคร่าวๆ และช่วยกันเติมว่า ใครทำอะไร อยู่ตรงไหนบ้าง มีกลุ่ม/กิจกรรมต่างๆ ทรัพยากร แหล่งท่องเที่ยวตรงไหน...ให้มองเห็นภาพรวมของชุมชน
2. แนะนำตัว ชวนคุยให้เห็นความสำคัญว่าวันนี้จะมาทำอะไรกัน ..ควรมีการทบทวนแผนชุมชนให้เหมาะสมหรือไม่ แผนเป็นความคิดความต้องการที่เกิดจากพวกเรา จากชาวบ้านมีส่วนร่วมอย่างไรมากน้อยขนาดไหน..วันนี้ เพื่อให้ไปสู่หมู่บ้านท่องเที่ยว การพูดคุยกันในเวลาสั้นๆ อาจทำได้ไม่ครอบคลุม แต่ก็ชี้ให้เห็นว่า แผนงาน/กิจกรรม ที่เราวางไว้ เกิดจาก/เป็นความต้องการของชุมชนจริงๆ
3. ขอตัวแทน หรือผู้อาวุโส ช่วยเล่าพัฒนาการของหมู่บ้าน ..ตั้งแต่อดีต...มาถึงปัจจุบัน ในรูปของ Time Line ให้เห็นสถานการณ์ที่มากระทบและผลที่เกิดขึ้น เพื่อให้เห็นภาพรวมของชุมชน ..ตั้งคำถามเพิ่มเติม..ช่วยกันเติมในเรื่องอื่นๆ เช่นปฏิทินประเพณีวัฒนธรรม กิจกรรม งานอาชีพ ทรัพยากรพืชพันธุ์สมุนไพรในแต่ละเดือน เป็นต้น
4. จากที่ช่วยกันเล่า.. เห็นพัฒนาการร่วมกัน ตั้งคำถามในประเด็นต่อไปว่า..อะไรเป็นจุดแข็งของเรา(บ้านปงมีของดีอะไรบ้าง..เป็นสิ่งดีๆภาคภูมิใจฯลฯ) อะไรเป็นจุดอ่อน..เป็นปัญหาหรือยังไม่ถูกใจ อยากแก้ไข..แล้วมีใครหรือเรื่องอะไรที่มาสนับสนุน มาเอื้อประโยชน์ให้ชุมชนบ้าง(โอกาส)..ประเด็นสุดท้ายคือข้อจำกัด อุปสรรค สิ่งคุกคามจากภายนอกชุมชนมีอะไรบ้าง...(ชวนวิเคราะห์ศักยภาพของชุมชน ..)
5. ร่วมกันวางเป้าหมาย.. ด้วยคำถามอยากเห็นบ้านปงเป็นอย่างไรใน 5-10 ปีข้างหน้า(อนาคต) ...ให้คิดภาพและถามเอาคำตอบทีละคน เก็บประเด็นขึ้นฟลิปชาร์ท..เชื่อมโยงเป็นภาพใหญ่สู่เป้าหมายคือ "เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวเชิง..."
6. แล้วจะต้องทำอย่างไรบ้าง? ...เพื่อไปสู่เป้าหมายคือ หมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์นั้น..ชวนกันคิดแนวทาง วิธีการ บางคนเสนอเป็นกิจกรรมเป็นโครงการ..(พัฒนาแหล่งท่องเที่ยว/ฟื้นฟูวัฒนธรรม/ปรับปรุงสิ่งแวดล้อม/ภูมิทัศน์/รวบรวม/สืบทอดภูมิปัญญา /ถอดองค์ความรู้/มีไกด์ชุมชน/ทำ Home Stay....)
7. ช่วยกำหนดว่าเรื่องใดจะทำได้ตั้งแต่เมื่อไร..ต้องอะไรบ้าง = กิจกรรม/โครงการ
ออกมาเป็น..แผนระยะสั้น (แผนปี) ระยะปลานกลาง( แผน2ปี) แผนระยะยาว.. ช่วยกันเพิ่มเติมกิจกรรม/โครงการให้ครอบคลุม เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่วางไว้...
สรุปเชื่อมโยงให้ข้อคิด..
- แผนชุมชน เป็นแผนชีวิตของชุมชนเอง ไม่ใช่แผนที่เป็นเพียงเอกสารที่ทำขึ้นเพื่อของงบประมาณเพียงอย่างเดียว แต่ให้การวางแผนของชุมชนเป็นเงื่อนไขให้ได้คิดได้แลกเปลี่ยนวางแผนร่วมกัน..จึงต้องมีการทบทวนและปรับให้เหมาะสมได้ตลอด
- ชุมชนต้องมี เจ้าภาพ รับผิดชอบแต่ละกิจกรรม ซึ่งเป็นแฟนพันธุ์แท้ ในแต่ละเรื่องแต่ละด้าน จึงจะเคลื่อนงานไปได้
-ควรมานั่งคุยกันในแต่ละเรื่อง/ด้าน เพื่อวางแผนการทำงานกันต่อไป(ควรจะต้องมีการพูดคุยกันแบบนี้อีกหลายๆเวทีในหมู่บ้าน..ตรงนี้ถูกเสนอออกมาจากเวที)..แผนชุมชนของบ้านปง ..จะไปสู่เป้าหมาย/ความฝันได้อย่างแน่นอน ถ้าเป้าหมายนั้นเป็นฝันร่วมของคนบ้างปง...
บันทึก/จัดกระบวนการ...24 มีนาคม 2554
อัญชลี ป่งแก้ว/ธาดา ธีระวาทิน
1. สร้างความคุ้นเคย และหาข้อมูลชุมชน ด้วยการให้ช่วยกันวาดแผนผังหมู่บ้านคร่าวๆ และช่วยกันเติมว่า ใครทำอะไร อยู่ตรงไหนบ้าง มีกลุ่ม/กิจกรรมต่างๆ ทรัพยากร แหล่งท่องเที่ยวตรงไหน...ให้มองเห็นภาพรวมของชุมชน
2. แนะนำตัว ชวนคุยให้เห็นความสำคัญว่าวันนี้จะมาทำอะไรกัน ..ควรมีการทบทวนแผนชุมชนให้เหมาะสมหรือไม่ แผนเป็นความคิดความต้องการที่เกิดจากพวกเรา จากชาวบ้านมีส่วนร่วมอย่างไรมากน้อยขนาดไหน..วันนี้ เพื่อให้ไปสู่หมู่บ้านท่องเที่ยว การพูดคุยกันในเวลาสั้นๆ อาจทำได้ไม่ครอบคลุม แต่ก็ชี้ให้เห็นว่า แผนงาน/กิจกรรม ที่เราวางไว้ เกิดจาก/เป็นความต้องการของชุมชนจริงๆ
3. ขอตัวแทน หรือผู้อาวุโส ช่วยเล่าพัฒนาการของหมู่บ้าน ..ตั้งแต่อดีต...มาถึงปัจจุบัน ในรูปของ Time Line ให้เห็นสถานการณ์ที่มากระทบและผลที่เกิดขึ้น เพื่อให้เห็นภาพรวมของชุมชน ..ตั้งคำถามเพิ่มเติม..ช่วยกันเติมในเรื่องอื่นๆ เช่นปฏิทินประเพณีวัฒนธรรม กิจกรรม งานอาชีพ ทรัพยากรพืชพันธุ์สมุนไพรในแต่ละเดือน เป็นต้น
4. จากที่ช่วยกันเล่า.. เห็นพัฒนาการร่วมกัน ตั้งคำถามในประเด็นต่อไปว่า..อะไรเป็นจุดแข็งของเรา(บ้านปงมีของดีอะไรบ้าง..เป็นสิ่งดีๆภาคภูมิใจฯลฯ) อะไรเป็นจุดอ่อน..เป็นปัญหาหรือยังไม่ถูกใจ อยากแก้ไข..แล้วมีใครหรือเรื่องอะไรที่มาสนับสนุน มาเอื้อประโยชน์ให้ชุมชนบ้าง(โอกาส)..ประเด็นสุดท้ายคือข้อจำกัด อุปสรรค สิ่งคุกคามจากภายนอกชุมชนมีอะไรบ้าง...(ชวนวิเคราะห์ศักยภาพของชุมชน ..)
5. ร่วมกันวางเป้าหมาย.. ด้วยคำถามอยากเห็นบ้านปงเป็นอย่างไรใน 5-10 ปีข้างหน้า(อนาคต) ...ให้คิดภาพและถามเอาคำตอบทีละคน เก็บประเด็นขึ้นฟลิปชาร์ท..เชื่อมโยงเป็นภาพใหญ่สู่เป้าหมายคือ "เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวเชิง..."
6. แล้วจะต้องทำอย่างไรบ้าง? ...เพื่อไปสู่เป้าหมายคือ หมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์นั้น..ชวนกันคิดแนวทาง วิธีการ บางคนเสนอเป็นกิจกรรมเป็นโครงการ..(พัฒนาแหล่งท่องเที่ยว/ฟื้นฟูวัฒนธรรม/ปรับปรุงสิ่งแวดล้อม/ภูมิทัศน์/รวบรวม/สืบทอดภูมิปัญญา /ถอดองค์ความรู้/มีไกด์ชุมชน/ทำ Home Stay....)
7. ช่วยกำหนดว่าเรื่องใดจะทำได้ตั้งแต่เมื่อไร..ต้องอะไรบ้าง = กิจกรรม/โครงการ
ออกมาเป็น..แผนระยะสั้น (แผนปี) ระยะปลานกลาง( แผน2ปี) แผนระยะยาว.. ช่วยกันเพิ่มเติมกิจกรรม/โครงการให้ครอบคลุม เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่วางไว้...
สรุปเชื่อมโยงให้ข้อคิด..
- แผนชุมชน เป็นแผนชีวิตของชุมชนเอง ไม่ใช่แผนที่เป็นเพียงเอกสารที่ทำขึ้นเพื่อของงบประมาณเพียงอย่างเดียว แต่ให้การวางแผนของชุมชนเป็นเงื่อนไขให้ได้คิดได้แลกเปลี่ยนวางแผนร่วมกัน..จึงต้องมีการทบทวนและปรับให้เหมาะสมได้ตลอด
- ชุมชนต้องมี เจ้าภาพ รับผิดชอบแต่ละกิจกรรม ซึ่งเป็นแฟนพันธุ์แท้ ในแต่ละเรื่องแต่ละด้าน จึงจะเคลื่อนงานไปได้
-ควรมานั่งคุยกันในแต่ละเรื่อง/ด้าน เพื่อวางแผนการทำงานกันต่อไป(ควรจะต้องมีการพูดคุยกันแบบนี้อีกหลายๆเวทีในหมู่บ้าน..ตรงนี้ถูกเสนอออกมาจากเวที)..แผนชุมชนของบ้านปง ..จะไปสู่เป้าหมาย/ความฝันได้อย่างแน่นอน ถ้าเป้าหมายนั้นเป็นฝันร่วมของคนบ้างปง...
บันทึก/จัดกระบวนการ...24 มีนาคม 2554
อัญชลี ป่งแก้ว/ธาดา ธีระวาทิน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น
ช่วยแลกเปลี่ยนด้วย..