การอนุรักษ์และสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น ผ่านกระบวนการเรียนรู้โดยการถ่ายทอดประสบการณ์จากชุมชน ปราชญ์ชาวบ้านสู่เยาวชนที่เป็นทายาท OTOP หรือเยาวชนที่มีความสนใจและเป็นการพัฒนาอาชีพสร้างรายได้
ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนลำปาง ได้ดำเนินการฝึกอบรมพัฒนาเยาวชนเพื่อการอนุรักษ์สืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นและพัฒนาอาชีพ จำนวน 2 รุ่น ซึ่งเป็นเยาวชนจาก 8 จังหวัดภาคเหนือในความรับผิดชอบ ดำเนินการระหว่างวันที่ 15 - 19 และ 22 – 26 สิงหาคม 2554..
http://www.kornsrilanna.com/
โทรศัพท์ 086-6572728
เรื่องเล่า :
ปี 2539 ป้าบัวได้เริ่มทำธุรกิจรถเช่ากับบริษัทปูนซีเมนต์ไทย ซึ่งได้ลงทุนซื้อรถใหม่ทั้งหมดในกิจการนี้ โดยหวังว่าจะประสบผลสำเร็จในกิจการ ช่วงระหว่างเดือนธันวาคม 2540 บริษัทปูนซีเมนต์ไทยได้ยกเลิกสัญญาเช่า จึงเกิดผลกระทบต่อกิจการของครอบครัว และทำให้เกิดภาระหนี้สิน จึงต้องขายสินทรัพย์ทั้งหมดของกิจการเพื่อมาชำระหนี้
จนมาได้อ่านหนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่ง ซึ่งมีเนื้อหาในคอลัมม์ได้กล่าวถึงศิลปะตุงและโคมลอย ซึ่งเป็นประเพณีล้านนาที่จะสูญหายไป โดยไม่มีผู้สืบทอด จึงทำให้ได้ย้อนนึกถึง ตาสุข ผู้เป็นบิดา
ซึ่งมีอาชีพทำตุงและโคมลอยมาตั้งแต่ป้าบัวจำความได้.. ทำให้ป้าบัวกลับมาสนใจประเพณี วัฒนธรรมการทำตุงและโคม แล้วศึกษาเรียนรู้วิธีการผลิตจากตาสุขบิดา ได้มีการพัฒนาตุงและโคมในรูปแบบต่างๆ เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์จนเป็นที่ยอมรับต่อสากล..
1.เป็นงานฝีมือ สาธิตวิธีการทำ เพื่อสร้างจุดสนใจของลูกค้า
2.ผลิตภัณฑ์มีความโดดเด่นไม่เหมือนใคร
3.เป็นการทำโคมที่ปราศจากเส้นลวด
4.ไม่มีแบบพิมพ์ที่ใช้ทำผลิตภัณฑ์ สามารถทำออกมาจากจินตนาการของตนเอง
5.ระยะเวลาการใช้งานผลิตภัณฑ์ค่อนข้างยาวนาน เป็นผลิตภัณฑ์คุณภาพ
6.ได้ทำการจดสิทธิบัตรการออกแบบโคมศรีล้านนา
*ปลูกฝังค่านิยมให้กับชุมชน ได้สืบทอดประเพณีการทำตุง
และโคม
*สอดแทรกความหมายของโคมและเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นของจังหวัดลำปาง
*ถ่ายทอดความรู้ให้กับผู้ที่มีความสนใจอนุรักษ์ศิลปะพื้นบ้านล้านนา ให้อยู่คู่กับคนลำปางตลอดไป
*สร้างรายได้เสริมให้กับชุมชน
2.ทาบแม่แบบกับกระดาษ สีทอง แล้วตัดตามรูป
3.นำกระดาษสามาตัดขึ้นรูปตุง
4.ตัดกระดาษสีทอง ติดกาวทำขอบรอบตัวตุง
5.นำตัว 12 ราศีติดกาวบนตัวตุง
วิธีการตัดตุงพญายอ
1.นำกระดาษว่าวสี ตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาดตามความต้องการ 2-3 แผ่น มาวางซ้อนกัน 3 ชั้น
2.พับเป็นรูปสามเหลี่ยม ตัดขอบกระดาษให้เท่าๆกัน
3.นำกระดาษที่พับเป็นรูปสามเหลี่ยม มาตัดตรงส่วนหางของตุง เป็นฟันปลาสลับกัน
4.ตัดกระดาษส่วนหัวสลับกันไปมา โดยห้ามตัดจนขาด ให้เหลือแต่ละข้างไว้อย่างละครึ่งเซนติเมตร
5.นำกระดาษที่ตัดเรียบร้อยแล้ว กางออกเพื่อจะทำที่รอง เย็บใส่เป็นบานของตุง
6.นำที่รองฐานตุง มาเย็บติดกับกระดาษ
7.นำกระดาษรูปกรวย เย็บเข้ากับกระดาษตุง ร้อยด้าย และใส่กรวย..
ก็จะได้ตุงพญายอที่ต้องการ
เทคนิค/เคล็ดลับในการผลิต
1.ใช้ความตั้งใจและสมาธิในการทำชิ้นงาน
2.ใช้การตัดกระดาษในรูปแบบต่างๆ
3.นำกระดาษมาซ้อนกันหลายๆ ชิ้นเพื่อทำได้ชิ้นงานหลายๆ ชิ้น
มาตรฐาน/รางวัล
*ปีพ.ศ. 2546 โคมไฟล้านนาได้รับ OTOP 3 ดาว
*ปี 2546 ได้รับการรับรองมาตรฐาน มผช.
*ได้รับถ้วยพระราชทานจากมรดกโคม 8 เหลี่ยม
*ปี 2548 ได้รับรางวัลศิลปินล้านนา
*ได้รับรางวัลศิลปินร่วมสมัยจังหวัดลำปาง
* ปี 2550 ได้รับเกียรติลงในคอลัมม์หนังสือ “ Marry Care ”
ตลาดจำหน่ายครั้งแรกอยู่ที่สวนลุมพินีกรุงเทพฯ จากนั้นก็แพร่หลายไปทั่วประเทศและต่างประเทศ ทั้งในญี่ปุ่นและอเมริกา ราคาตั้งแต่ 20 - 4,500 บาท ไม่มีการจำกัดตลาด มีการประชาสัมพันธ์แบบปากต่อปาก และสื่อประชาสัมพันธ์จากการไปโชว์ผลงานตามงานต่างๆ เช่น งานโคมไฟนานาชาติที่สิงคโปร์ เป็นต้น
แหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์
1.หอศิลป์ลำปาง
2.Web site www.kornsrilanna.com และสามารถส่งสินค้าไปให้ลูกค้าโดยทางอากาศและทางบก
บันทึกภูมิปัญญาโดย...สมาชิกกลุ่มเยาวชน...
รุ่น 1 สีเขียว + รุ่น 2 สีขาว
การบันทึกภูมิปัญญา..ผ่านการเรียนรู้และฝึกปฏิบัติการทำผลิตภัณฑ์เสริมอาชีพจากผู้รู้ ผู้มีประสบการณ์และภูมิปัญญาในชุมชน ถูกรวบรวมบันทึกโดยกลุ่มเยาวชนที่เข้าร่วมโครงการฯ จาก 6 ฐานการเรียนรู้ 1).การร้อยเครื่องประดับคริสตัล 2).การทำเทียนหอม 3).กาแฟโบราณ 4).การทำตุง/โคม 5).เครื่องประดับกะลามะพร้าว 6).การทำข้าวแต๋น
การทำตุง/โคม
เจ้าของความรู้ : นางทิวาพร ปินตาสี (ป้าบัว) ประธานกลุ่มประดิษฐ์ตุงและโคมศรีล้านนา
สถานที่ติดต่อ : 256 หอศิลป์ลำปาง ถ.ตลาดเก่า ต.สวนดอก อ.เมืองฯ จ.ลำปาง http://www.kornsrilanna.com/
โทรศัพท์ 086-6572728
เรื่องเล่า :
ปี 2539 ป้าบัวได้เริ่มทำธุรกิจรถเช่ากับบริษัทปูนซีเมนต์ไทย ซึ่งได้ลงทุนซื้อรถใหม่ทั้งหมดในกิจการนี้ โดยหวังว่าจะประสบผลสำเร็จในกิจการ ช่วงระหว่างเดือนธันวาคม 2540 บริษัทปูนซีเมนต์ไทยได้ยกเลิกสัญญาเช่า จึงเกิดผลกระทบต่อกิจการของครอบครัว และทำให้เกิดภาระหนี้สิน จึงต้องขายสินทรัพย์ทั้งหมดของกิจการเพื่อมาชำระหนี้
จนมาได้อ่านหนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่ง ซึ่งมีเนื้อหาในคอลัมม์ได้กล่าวถึงศิลปะตุงและโคมลอย ซึ่งเป็นประเพณีล้านนาที่จะสูญหายไป โดยไม่มีผู้สืบทอด จึงทำให้ได้ย้อนนึกถึง ตาสุข ผู้เป็นบิดา
ซึ่งมีอาชีพทำตุงและโคมลอยมาตั้งแต่ป้าบัวจำความได้.. ทำให้ป้าบัวกลับมาสนใจประเพณี วัฒนธรรมการทำตุงและโคม แล้วศึกษาเรียนรู้วิธีการผลิตจากตาสุขบิดา ได้มีการพัฒนาตุงและโคมในรูปแบบต่างๆ เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์จนเป็นที่ยอมรับต่อสากล..
1.เป็นงานฝีมือ สาธิตวิธีการทำ เพื่อสร้างจุดสนใจของลูกค้า
2.ผลิตภัณฑ์มีความโดดเด่นไม่เหมือนใคร
3.เป็นการทำโคมที่ปราศจากเส้นลวด
4.ไม่มีแบบพิมพ์ที่ใช้ทำผลิตภัณฑ์ สามารถทำออกมาจากจินตนาการของตนเอง
5.ระยะเวลาการใช้งานผลิตภัณฑ์ค่อนข้างยาวนาน เป็นผลิตภัณฑ์คุณภาพ
6.ได้ทำการจดสิทธิบัตรการออกแบบโคมศรีล้านนา
ความสัมพันธ์กับชุมชน
*ส่งเสริมการประกอบอาชีพให้เป็นงานฝีมือของชุมชน*ปลูกฝังค่านิยมให้กับชุมชน ได้สืบทอดประเพณีการทำตุง
และโคม
*สอดแทรกความหมายของโคมและเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นของจังหวัดลำปาง
*ถ่ายทอดความรู้ให้กับผู้ที่มีความสนใจอนุรักษ์ศิลปะพื้นบ้านล้านนา ให้อยู่คู่กับคนลำปางตลอดไป
*สร้างรายได้เสริมให้กับชุมชน
วัตถุดิบและอุปกรณ์
1.กระดาษสา 2.กระดาษสีทอง 3.กระดาษว่าวสี 4.กระดาษแข็ง 5.ไม้ไผ่ 6.เชือก 7.กาว 8.เข็ม 9.กรรไกร 10.แม็กเย็บกระดาษ 11.เทปกาวใส 12.สิ่วขั้นตอนการผลิตตุง 12 ราศี
1.สร้างแม่แบบ 12 ราศี2.ทาบแม่แบบกับกระดาษ สีทอง แล้วตัดตามรูป
3.นำกระดาษสามาตัดขึ้นรูปตุง
4.ตัดกระดาษสีทอง ติดกาวทำขอบรอบตัวตุง
5.นำตัว 12 ราศีติดกาวบนตัวตุง
วิธีการตัดตุงพญายอ
1.นำกระดาษว่าวสี ตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาดตามความต้องการ 2-3 แผ่น มาวางซ้อนกัน 3 ชั้น
2.พับเป็นรูปสามเหลี่ยม ตัดขอบกระดาษให้เท่าๆกัน
3.นำกระดาษที่พับเป็นรูปสามเหลี่ยม มาตัดตรงส่วนหางของตุง เป็นฟันปลาสลับกัน
4.ตัดกระดาษส่วนหัวสลับกันไปมา โดยห้ามตัดจนขาด ให้เหลือแต่ละข้างไว้อย่างละครึ่งเซนติเมตร
5.นำกระดาษที่ตัดเรียบร้อยแล้ว กางออกเพื่อจะทำที่รอง เย็บใส่เป็นบานของตุง
6.นำที่รองฐานตุง มาเย็บติดกับกระดาษ
7.นำกระดาษรูปกรวย เย็บเข้ากับกระดาษตุง ร้อยด้าย และใส่กรวย..
ก็จะได้ตุงพญายอที่ต้องการ
เทคนิค/เคล็ดลับในการผลิต
1.ใช้ความตั้งใจและสมาธิในการทำชิ้นงาน
2.ใช้การตัดกระดาษในรูปแบบต่างๆ
3.นำกระดาษมาซ้อนกันหลายๆ ชิ้นเพื่อทำได้ชิ้นงานหลายๆ ชิ้น
มาตรฐาน/รางวัล
*ปีพ.ศ. 2546 โคมไฟล้านนาได้รับ OTOP 3 ดาว
*ปี 2546 ได้รับการรับรองมาตรฐาน มผช.
*ได้รับถ้วยพระราชทานจากมรดกโคม 8 เหลี่ยม
*ปี 2548 ได้รับรางวัลศิลปินล้านนา
*ได้รับรางวัลศิลปินร่วมสมัยจังหวัดลำปาง
* ปี 2550 ได้รับเกียรติลงในคอลัมม์หนังสือ “ Marry Care ”
แผนธุรกิจและการตลาด
การขายผลิตภัณฑ์เริ่มจากราคาต่ำก่อน แล้วค่อยๆปรับราคา ตามความยากง่ายของผลิตภัณฑ์ มีการสอนขั้นตอนและวิธีการทำให้ลูกค้า/ผู้ต้องการจะทำ หรืออยากได้ข้อมูลไปเผยแพร่ ตลาดจำหน่ายครั้งแรกอยู่ที่สวนลุมพินีกรุงเทพฯ จากนั้นก็แพร่หลายไปทั่วประเทศและต่างประเทศ ทั้งในญี่ปุ่นและอเมริกา ราคาตั้งแต่ 20 - 4,500 บาท ไม่มีการจำกัดตลาด มีการประชาสัมพันธ์แบบปากต่อปาก และสื่อประชาสัมพันธ์จากการไปโชว์ผลงานตามงานต่างๆ เช่น งานโคมไฟนานาชาติที่สิงคโปร์ เป็นต้น
แหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์
1.หอศิลป์ลำปาง
2.Web site www.kornsrilanna.com และสามารถส่งสินค้าไปให้ลูกค้าโดยทางอากาศและทางบก
บันทึกภูมิปัญญาโดย...สมาชิกกลุ่มเยาวชน...
รุ่น 1 สีเขียว + รุ่น 2 สีขาว